Αναδρομικά από τον Ιούλιο του 2017 το τέλος 2% στα smartphones – Νέες αλλαγές με τροπολογία

Με τροπολογία σχετική με το τέλος 2% στις ηλεκτρονικές συσκευές ψηφίστηκε εχθές το νομοσχέδιο «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση, L180/96/29.6.2013 και άλλες διατάξεις. Τροποποίηση του ν. 4251/2014 (Α΄ 80) για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2014/66/ΕΕ της 15ης Μαΐου 2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μετάθεσης. Τροποποίηση διαδικασιών ασύλου και άλλες διατάξεις.»

Η τροπολογία που κατατέθηκε είχε σκοπό την αποκατάσταση ορισμένων νομικών ασαφειών που υπήρχαν στο άρθρο 18 του ν. 2121/1993 (όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 2Α του α. 54 ν. 4481/2017 (Α’ 100)) αναφορικά με την εύλογη αμοιβή στην περίπτωση της αναπαραγωγής για ιδιωτική χρήση. Τροποποιήθηκε ως προς το λεκτικό του το α. 18 ν. 2121/1993 προκειμένου να αποσαφηνιστεί στη βάση του ενωσιακού δικαίου και της κοινοτικής νομολογίας για ποιους υλικούς φορείς υφίσταται πλέον υποχρέωση καταβολής εύλογης αμοιβής και αφετέρου ορθολογικοποιείται το όριο των αποθηκευτικών μέσων για τα οποία ισχύει η εύλογη αμοιβή, καθώς αλλάζει από 1 ΤΒ και γίνεται άνω των 4GB αντί του 1ΤΒ. Το όριο του 1ΤΒ ως όριο χωρητικότητας για την υπαγωγή των αποθηκευτικών μέσων στην υποχρέωση της εύλογης αμοιβής κρίθηκε ιδιαιτέρως υψηλό έχοντας ως αποτέλεσμα η εν λόγω διάταξη στην προηγούμενή της μορφή να είναι κενό γράμμα δικαίου καθώς άφηνε εκτός εμβέλειας της διάταξης των μεγαλύτερο αριθμό των αποθηκευτικών μέσων. Επίσης, διαγράφεται ως προϋπόθεση για την υπαγωγή στο καθεστώς της εύλογης αμοιβής η εσωτερική μνήμη τυχαίας προσπέλασης (RAM) καθώς καθοριστικός παράγοντας για την έκταση της αντιγραφής αντιγραφής είναι η χωρητικότητα και όχι η μνήμη.

Οι διατάξεις ισχύουν αναδρομικά από τη θέση σε ισχύ του ν. 4481/2017 (ΦΕΚ Α’ 100/20-07-2017)

Υπενθυμίζουμε σχετικά με το τέλος 2% στα smartphones, ότι οι συγκεκριμένες συσκευές είχαν εξαιρεθεί στις 13 Ιουλίου 2017, ημέρα ψήφισης του ν. 4481/2017, με αλλαγή της τελευταίας στιγμής (σ.σ. δείτε είδηση Εξαιρέθηκαν τα smartphones από το τέλος 2% στις ηλεκτρονικές συσκευές – Το ψηφισθέν νομοσχέδιο)

Αιτιολογική έκθεση

Σκοπός της τροποποίησης του α. 18 ν. 2121/1993 (Α’ 25), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 2Α του α. 54 ν. 4481/2017 (Α’ 100), είναι η αποκατάσταση ορισμένων νομικών ασαφειών και η ρύθμιση της εύλογης αμοιβής λόγω αναπαραγωγής για ιδιωτική χρήση κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται τόσο στις επιταγές της ενωσιακής νομοθεσίας και της νομολογίας του ΔΕΕ, όσο και στον ίδιο τον σκοπό της, που είναι η πρόβλεψη δίκαιης αποζημίωσης υπέρ των δικαιούχων του αποκλειστικού δικαιώματος αναπαραγωγής.

Ειδικότερα

Με την παράγραφο 1 αντικαθίσταται το α. 18 ν. 2121/1993 και επέρχονται ειδικότερα οι εξής τροποποιήσεις:

Στην παράγραφο 3 του α. 18 ορίζεται πλέον ότι τα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας 4GB και κάτω εξαιρούνται από την υποχρέωση εύλογης αμοιβής, καθώς θεωρείται ότι η ζημία που προκαλείται εξαιτίας της ιδιωτικής αναπαραγωγής με τη χρήση αυτών των αποθηκευτικών μέσων δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική, ώστε να δικαιολογείται η μη καταβολή δίκαιης αποζημίωσης για αυτά (ΔΕΕ C-463/2012 – Copydan, σκ. 28-29 και αιτ. σκ. 35 του Προοιμίου Οδηγίας 2001/29). Επίσης, καταργείται πλέον η διάκριση των αποθηκευτικών μέσων με βάση τη χωρητικότητα του 1ΤΒ, καθώς το κατώφλι της εν λόγω χωρητικότητας θεωρείται ότι είναι ιδιαίτερα υψηλό για τα δεδομένα της σχετικής αγοράς με συνέπεια να εξαιρείται ένας μεγάλος αριθμός τεχνικών μέσων και να μην εξυπηρετείται ο σκοπός της διάταξης. Επίσης, διευκρινίζεται ότι οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές-ταμπλέτες (tablets) και τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones) αποτελούν αυτοτελή τεχνικά μέσα πρόσφορα για αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας και για τον λόγο αυτό οφείλεται εύλογη αμοιβή στον δημιουργό του έργου και στους δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων λόγω αναπαραγωγής έργων μέσω αυτών για ιδιωτική χρήση. Επίσης, διαγράφεται η αναφορά στο μέγεθος της εσωτερικής μνήμης τυχαίας προσπέλασης (RAM), προκειμένου να μην αποτελεί προϋπόθεση για την υπαγωγή στο καθεστώς εύλογης αμοιβή, δεδομένου ότι καθοριστικός παράγοντας αντιγραφής αποτελεί κυρίως η χωρητικότητα και όχι η μνήμη. Σε κάθε περίπτωση διευκρινίζεται ότι εξαιρούνται από την καταβολή της εύλογης αμοιβής τα προς εξαγωγή τεχνικά μέσα συμπεριλαμβανομένων των μέσων για ενδοκοινοτική παράδοση, τα τεχνικά μέσα τα οποία εκ κατασκευής δεν είναι πρόσφορα προς ιδιωτική χρήση καθώς και αυτά, τα οποία προδήλως δεν προορίζονται για ιδιωτική χρήση (ΔΕΕ C- 467/08 – Padawan κατά SGAE, σκ. 53).

Στην περ. α’ της παραγράφου 3 διευκρινίζεται ότι οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές – ταμπλέτες δεν συμπεριλαμβάνονται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (η/υ) σύμφωνα και με την ως άνω τροποποίηση, ενώ προστίθενται ρητώς πλέον και τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones), για τα οποία δεν υπήρχε αναφορά σχετικά με το ύφος του ποσοστού της εύλογης αμοιβής, γεγονός που δημιουργούσε ερμηνευτικά προβλήματα και νομική ανασφάλεια. Έτσι με την εν λόγω προσθήκη ορίζεται ρητώς ότι το πόσο της εύλογης αμοιβής για τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones) είναι το 2% επί της αξίας τους. Επίσης, διαγράφεται η αναφορά στο μέγεθος της εσωτερικής μνήμης τυχαίας προσπέλασης για τους λόγους που διευκρινίστηκαν ανωτέρω. Επιπλέον, με τις αλλαγές του τελευταίου εδαφίου της περ. α’ καθίσταται σαφές ότι τα συγκεκριμένα αποθηκευτικά μέσα που καλύπτονται από αυτήν την περίπτωση δεν θεωρούνται η/υ αλλά αυτόνομα τεχνικά μέσα που υπόκεινται αυτοτελώς στο καθεστώς της εύλογης αμοιβής.

Στην περ. β’ της παραγράφου 3 διαγράφονται τα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας κάτω του 1 ΤΒ, καθώς δεν υφίσταται πλέον αυτή η διάκριση και αντικαθίστανται με τα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας άνω των 4GB, για τα οποία η αμοιβή υπολογίζεται επί του 6% της αξίας τους. Επίσης, διευκρινίζονται αναφορικά με την κατανομή του ποσοστού αυτού τα ακόλουθα: Για τις συσκευές εγγραφής ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, μαγνητικές ταινίες ή άλλους υλικούς φορείς πρόσφορους για την αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, η κατανομή γίνεται κατά 55% στους πνευματικούς δημιουργούς, 25% στους ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες και 20% στους παραγωγούς γραμμένων μαγνητικών ταινιών ή άλλων γραμμένων υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας. Για τα αποθηκευτικά μέσα άνω των 4GB, καθώς και για τις συσκευές ή εξαρτήματα, ανεξάρτητα εάν λειτουργούν σε συνάρτηση ή μη με η/υ, η κατανομή πραγματοποιείται σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 9.

Στην περ. γ’ διαγράφονται τα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας κάτω του 1 ΤΒ, καθώς καταργείται πλέον η σχετική διαφοροποίηση.

Τέλος, διαγράφεται το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 που προβλέπει την εξειδικευμένη μελέτη που διενέργει ο ΟΠΙ και τη βάσει αυτής εισήγησή του στον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού ρυθμίσεων αναφορικά με τα τεχνικά μέσα, το ποσοστό της αμοιβής επί της αξίας του, τις κατηγορίες δικαιούχων κ.α., δεδομένου ότι την πρωτοβουλία τέτοιων ερευνών θα πρέπει να την έχουν τα εμπλεκόμενα μέρη, τα οποία θα πρέπει να επωμίζονται και το σχετικό κόστος.

Στην παράγραφο 4 διαγράφεται η περ. γ’, στην οποία προβλέπεται η υποχρέωση καταβολής του διπλάσιου της εύλογης αμοιβής από τον υπόχρεο σε περίπτωση παράλειψης υποβολής υπεύθυνης δήλωσης ή ελλιπούς ή εσφαλμένης εκπλήρωσης της υποχρέωσης αυτής, καθώς το διπλάσιο θεωρείται ότι παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας.

Επιπρόσθετα διαγράφονται οι παράγραφοι 5 και 7, καθώς πλέον δεν υφίσταται λόγος για τη σχετική ρύθμιση λόγω της πρόβλεψης στην παράγραφο 4 για υποχρέωση υποβολής δήλωσης από τον υπόχρεο εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου. Λόγω των διαγραφών αυτών αναριθμείται η παράγραφος 6 σε 5 και η παράγραφοι 8, 9, 10,11 και 12 αντίστοιχα σε 6, 7, 8, 9 και 10 αντίστοιχα.

Στην παράγραφο 8 αντικαθίσταται το ‘επιλέγεται’ με το ‘είναι υπόχρεος’, καθώς δεν υφίσταται δυνατότητα επιλογής σε αυτήν την περίπτωση αλλά υπόχρεος μπορεί να είναι μόνο ο εισαγωγέας, ενώ επίσης, διαγράφεται και το ‘απλώς’, καθώς πλέον οι οφειλέτες μπορούν να αναγράφουν, αν το επιθυμούν, το ακριβές ποσό της εύλογης αμοιβής που έχει καταβληθεί ώστε να διευκολύνεται η διαδικασία επιστροφής που προβλέπεται στην παράγραφο 11.

Επιπλέον, προστίθεται παράγραφος 11 στο άρθρο 18 ν. 2121/1993, σύμφωνα με την οποία οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης οφείλουν να διαθέτουν σύντομη και αποτελεσματική διαδικασία επιστροφής σε τελικούς αγοραστές της εύλογης αμοιβής που έχουν εισπράξει των τεχνικών μέσων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, εφόσον αυτοί που υποβάλλουν το σχετικό αίτημα αποδεικνύουν ότι τα μέσα αυτά προδήλως χρησιμοποιούνται για χρήσεις άλλες από την αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση (C- 467/08 Padawan κατά SGAE, σκ. 53). Η συγκεκριμένη διαδικασία θα πρέπει να αναρτηθεί και στην ιστοσελίδα τους. Αίτημα επιστροφής υποβάλλεται μόνο από τον τελικό αγοραστή (επιχείρηση ή επαγγελματία) σε περίπτωση που έχει προμηθευτεί το μέσο αυτό στο πλαίσιο της εμπορικής ή επιχειρηματικής του δραστηριότητας και όχι από τρίτους εισαγωγείς ή εμπόρους. Η πρόβλεψη αυτής της ρύθμισης κρίθηκε απαραίτητη κυρίως μετά την έκδοση της απόφασης του ΔΕΕ στην υπόθεση C – 572/13 Hewlett Packard Belgium SPRL κατά Reprobel SCRL, σύμφωνα με την οποία ένα σύστημα, το οποίο συνδυάζει κατ’ αποκοπήν αμοιβή που καθορίζεται εκ των προτέρων με αναλογική αμοιβή που καθορίζεται εκ των υστέρων πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμούς, ιδίως επιστροφής ποσών, για τη διόρθωση κάθε περίπτωσης «υπερβάλλουσας αποζημιώσεως» σε βάρος κάποιας κατηγορίας χρηστών (βλ. αιτιολογικές σκέψεις 85 και 87 της προαναφερόμενης απόφασης καθώς και κατ’ αναλογία, απόφαση στην υπόθεση C 521/11 Amazon.com International Sales κ.λπ., αιτιολογικές σκέψεις 30 και 31 και C – 463/12, Copydan Bandkopi κατά Nokia Danmark A/S, αιτιολογική σκέψη 45). Με τη νέα αυτή ρύθμιση περί επιστροφής καθίσταται δυνατή και η αποκατάσταση της επιδιωκόμενης δέουσας ισορροπίας σύμφωνα με την Οδηγία 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας μεταξύ των συμφερόντων των δικαιούχων και εκείνων των χρηστών (βλ. και σκέψη 31 στην υπόθεση C – 521/11 Amazon κατά Austro-Mechana Gesellschaft zur Wahrnehmung mechanisch-musikalischer Urheberrechte Gesellschaft mbH). To αίτημα επιστροφής υποβάλλεται μόνο από επιχειρήσεις και επαγγελματίες και όχι από ιδιώτες χρήστες και αφορά αποκλειστικά στα μέσα που δεν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της ιδιωτικής χρήσης αλλά στο πλαίσιο της εμπορικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας του αγοραστή. Η νέα αυτή πρόβλεψη για επιστροφή δεν επηρεάζει την υποχρέωση του εισαγωγέα ή του παραγωγού να δηλώσει τη συνολική αξία των υπαγόμενων στο άρθρο 18 τεχνικών μέσων που εισήγαγε ή διέθεσε αντίστοιχα στην αγορά. Τέλος, θα πρέπει να προβλέπεται στην εν λόγω διαδικασία επιστροφής της εύλογης αμοιβής και σε ποιον οργανισμό θα υποβάλλεται η αίτηση για καθεμία από τις περιπτώσεις των τεχνικών μέσων που προβλέπονται στις περιπτώσεις α’ έως γ’ της παραγράφου 3. Συνεπώς, θα πρέπει να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης προκειμένου ένας οργανισμός συλλογικής διαχείρισης να διενεργεί την επιστροφή για λογαριασμό των υπολοίπων τουλάχιστον για κάθε μια από τις περ. α’ έως γ’ της παραγράφου 3.

Στην παράγραφο 2 προβλέπεται ότι υπάρχει αναδρομική ισχύ των τροποποιήσεων του άρθρου 18 ν. 2121/1993 από τη θέση σε ισχύ του ν. 4481/2017, ο οποίος με την παρ. 2 του α. 54 επέφερε με τη σειρά του τροποποιήσεις στο α. 18 ν. 2121/1993 λόγω της ανάγκης εξομάλυνσης του καθεστώτος της εύλογης αμοιβής. Εξάλλου, το σύντομο χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την τελευταία τροποποίηση του εν λόγω άρθρου και η ανάγκη αποφυγής -για λόγους συνέχειας και συνέπειας- ύπαρξης ποικίλων διατάξεων σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας με άμεσες επιπτώσεις στην αγορά, δικαιολογούν την αναδρομικότητα της διάταξης, καθώς δεν δημιουργείται ανατροπή καταστάσεων. Σε κάθε περίπτωση το α. 18 ν. 2121/1993 στην προϊσχύσασα μορφή του συνεχίζει να εφαρμόζεται για τις τυχόν σχετικές εκκρεμείς δίκες μέχρι την αμετάκλητη έκδοση αποφάσεων επ’ αυτών.

ΔΙΑΤΑΞΗ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ

Άρθρο
Αντικατάσταση του α. 18 του ν. 2121/1993 (Α’ 25)

1. Το άρθρο 18 του ν. 2121/1993 αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 18: Αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση
1. Με την επιφύλαξη των επομένων παραγράφων επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, η αναπαραγωγή ενός έργου που έχει νομίμως δημοσιευθεί, εφόσον η αναπαραγωγή γίνεται για ιδιωτική χρήση εκείνου που την κάνει. Δεν αποτελεί ιδιωτική χρήση η χρήση στο πλαίσιο μιας επιχείρησης ή μιας υπηρεσίας ή ενός οργανισμού.
2. Η ελευθερία της αναπαραγωγής για ιδιωτική χρήση δεν ισχύει όταν με την αναπαραγωγή εμποδίζεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου ή βλάπτονται τα νόμιμα συμφέροντα των δημιουργών και ιδίως: α) όταν αναπαράγεται αρχιτεκτονικό έργο σε μορφή κτιρίου ή άλλης παρεμφερούς κατασκευής, β) όταν αναπαράγεται, με τεχνικά μέσα, έργο των εικαστικών τεχνών, που κυκλοφορεί σε περιορισμένο αριθμό ή η γραφική παράσταση μουσικού έργου.
3. Εάν για την ελεύθερη αναπαραγωγή του έργου για ιδιωτική χρήση χρησιμοποιούνται τεχνικά μέσα, όπως συσκευές εγγραφής ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, μαγνητικές ταινίες ή άλλοι υλικοί φορείς πρόσφοροι για την αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι υλικοί φορείς ψηφιακής αντιγραφής, ιδίως CD-RW, CD-R, DVD, και άλλα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας άνω των 4GB, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, φορητές ηλεκτρονικές συσκευές – ταμπλέτες (tablets), έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones), συσκευές ή εξαρτήματα ανεξάρτητα εάν λειτουργούν σε συνάρτηση ή μη με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και χρησιμοποιούνται για την ψηφιακή αντιγραφή, μετεγγραφή ή με άλλο τρόπο αναπαραγωγή, φωτοτυπικές συσκευές και χαρτί κατάλληλο για φωτοτυπίες, σαρωτές και εκτυπωτές, οφείλεται εύλογη αμοιβή στον δημιουργό του έργου και στους κατά την παρούσα διάταξη δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων, με εξαίρεση τα προς εξαγωγή είδη.
Η εύλογη αμοιβή καθορίζεται ως εξής:
α) Η αμοιβή για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τις φορητές ηλεκτρονικές συσκευές – ταμπλέτες (tablets), και τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones) ορίζεται σε 2% της αξίας τους. Η αμοιβή κατανέμεται στους πνευματικούς δημιουργούς, στους ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες, στους παραγωγούς γραμμένων μαγνητικών ταινιών ή άλλων γραμμένων υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας και στους εκδότες εντύπων. Η κατανομή των ποσοστών της εύλογης αμοιβής επί των τεχνικών μέσων του προηγούμενου εδαφίου στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης τής κάθε κατηγορίας ή υποκατηγορίας δικαιούχων, καθώς και ο τρόπος είσπραξης και καταβολής καθορίζονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 9.
β) Η αμοιβή για τις συσκευές εγγραφής ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, μαγνητικές ταινίες ή άλλους υλικούς φορείς πρόσφορους για την αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, τους υλικούς φορείς ψηφιακής αντιγραφής και τα άλλα αποθηκευτικά μέσα χωρητικότητας άνω των 4GB, όπως επίσης η αμοιβή για συσκευές ή εξαρτήματα ανεξάρτητα εάν λειτουργούν σε συνάρτηση ή μη με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και χρησιμοποιούνται για την ψηφιακή αντιγραφή, μετεγγραφή ή με άλλο τρόπο αναπαραγωγή ορίζεται σε 6% της αξίας. Η αμοιβή για τους υλικούς φορείς ψηφιακής αντιγραφής και για τα άλλα αποθηκευτικά μέσα, καθώς και για τις συσκευές ή εξαρτήματα ανεξάρτητα εάν λειτουργούν σε συνάρτηση ή μη με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και χρησιμοποιούνται για την ψηφιακή αντιγραφή, μετεγγραφή ή με άλλο τρόπο αναπαραγωγή, κατανέμεται στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης που εκπροσωπούν τους δικαιούχους των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 9. Η αμοιβή για τις συσκευές εγγραφής ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας, μαγνητικές ταινίες ή άλλους υλικούς φορείς πρόσφορους για την αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας κατανέμεται κατά 55% στους πνευματικούς δημιουργούς, 25% στους ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες και 20% στους παραγωγούς γραμμένων μαγνητικών ταινιών ή άλλων γραμμένων υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας.
γ) Η αμοιβή για τις φωτοτυπικές συσκευές, τους σαρωτές, τους εκτυπωτές και για χαρτί κατάλληλο για φωτοτυπίες ορίζεται σε 4% της αξίας τους. Η αμοιβή κατανέμεται εξ ημισείας μεταξύ των πνευματικών δημιουργών και των εκδοτών εντύπων. Στην έννοια των φωτοτυπικών συσκευών συμπεριλαμβάνεται και κάθε πολυμηχάνημα, το οποίο έχει τη δυνατότητα φωτοαντιγραφικής αναπαραγωγής.
Σε κάθε περίπτωση από τις ανωτέρω ο υπολογισμός της αξίας γίνεται κατά την εισαγωγή ή τη διάθεση από το εργοστάσιο. Η αμοιβή καταβάλλεται από τους εισαγωγείς ή από τους παραγωγούς των αντικειμένων αυτών, αναγράφεται στο τιμολόγιο και εισπράττεται από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης που λειτουργούν με έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού και καλύπτουν εν όλω ή εν μέρει την ενδιαφερόμενη κατηγορία των δικαιούχων.
4.α) Όποιος εισάγει ή αποκτά ενδοκοινοτικά ή παράγει και διαθέτει τεχνικά μέσα ή/και χαρτί κατάλληλο για φωτοτυπίες που σύμφωνα με την παράγραφο 3 υπόκεινται στην καταβολή εύλογης αμοιβής, υποχρεούται εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου να δηλώνει εγγράφως και υπευθύνως κατά τον ν. 1599/1986 (Α’ 75) προς τον ΟΠΙ:
αα) την ποσότητα και τη συνολική αξία των τεχνικών μέσων ή/και χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπίες που κατά περίπτωση εισήγαγε ή απόκτησε ενδοκοινοτικά ή παρήγαγε και διέθεσε κατά το αμέσως προηγούμενο ημερολογιακό τρίμηνο ανά κατηγορία και τύπο τεχνικού μέσου και ββ) ότι αυτή είναι πράγματι η ποσότητα και συνολική αξία χωρίς καμία απόκρυψη.
β) Κάθε οργανισμός συλλογικής διαχείρισης έχει το δικαίωμα να ζητήσει οποτεδήποτε από οποιονδήποτε οφειλέτη, κοινοποιώντας του σχετική γραπτή πρόσκληση, να δηλώσει εγγράφως και υπευθύνως κατά τον ν. 1599/1986 προς τον ΟΠΙ:
αα) την ποσότητα και συνολική αξία των τεχνικών μέσων ή/και χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπία ανά κατηγορία και τύπο τεχνικού μέσου αναλυτικά, που σύμφωνα με την παράγραφο 3 υπόκεινται στην καταβολή εύλογης αμοιβής και τα οποία κατά περίπτωση εισήγαγε ή απόκτησε ενδοκοινοτικά ή παρήγαγε και διέθεσε,
ββ) ότι αυτή είναι πράγματι η ποσότητα και συνολική αξία χωρίς καμία απόκρυψη.
Μέσα σε έναν (1) μήνα από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης, ο οφειλέτης υποχρεούται να υποβάλει στον ΟΠΙ την ως άνω υπεύθυνη δήλωση υπογραμμένη από τον ίδιο, όταν πρόκειται για ατομική επιχείρηση, ή από τον κατά το καταστατικό εκπρόσωπο του, όταν πρόκειται για εταιρεία.
5. Αν ο οφειλέτης δεν συμμορφωθεί με την υποχρέωση υποβολής της υπεύθυνης δήλωσης της παραγράφου 4, το Μονομελές Πρωτοδικείο, που δικάζει κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, διατάσσει αυτόν που έχει κληθεί για άμεση υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης, με την καταδίκη, σε κάθε περίπτωση μη συμμόρφωσής του, χρηματικής ποινής υπέρ του αιτούντος οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, τριών χιλιάδων (3.000) έως τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, σύμφωνα με την παρ. 2Γ του α. 54 του ν.4481/2017.
6. Κάθε οργανισμός συλλογικής διαχείρισης με δικές του δαπάνες, δικαιούται να ζητήσει τον έλεγχο της ακρίβειας του περιεχομένου οποιοσδήποτε υπεύθυνης δήλωσης από έναν ορκωτό ελεγκτή που ορίζεται από τον ΟΠΙ. Σε περίπτωση άρνησης του οφειλέτη να δεχθεί τον ανωτέρω έλεγχο, η διενέργειά του διατάσσεται από το μονομελές πρωτοδικείο, σύμφωνα με όσα ορίζονται παραπάνω. Η εκάστοτε έκθεση του ορκωτού ελεγκτή κατατίθεται στον ΟΠΙ και αντίγραφο αυτής δικαιούται να λάβει κάθε οργανισμός συλλογικής διαχείρισης. Η διενέργεια νέου ελέγχου κατ’ αίτηση άλλων οργανισμών συλλογικής διαχείρισης για την ίδια δήλωση αποκλείεται.
7. Τα δικαιώματα των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους έχουν κατ’ αλλήλων και όλες οι επιχειρήσεις που εισάγουν, παράγουν, διαθέτουν ή πωλούν τεχνικά μέσα και υλικούς φορείς που υπόκεινται στην αμοιβή του παρόντος άρθρου. Στην περίπτωση διενέργειας ελέγχου από ορκωτό ελεγκτή, η σχετική δαπάνη βαρύνει την επιχείρηση που ζήτησε τη διενέργειά του.
8. Σε περίπτωση κατά την οποία για την καταβολή της εύλογης αμοιβής είναι υπόχρεος ο εισαγωγέας, είτε πρόκειται για εισαγωγή είτε για ενδοκοινοτική απόκτηση των αναφερομένων στην παράγραφο 3 υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας ή άλλων τεχνικών μέσων, η αμοιβή υπολογίζεται επί της αξίας που αναγράφεται στο τιμολογίου του ξένου οίκου, η δε προβλεπόμενη από το παρόν άρθρο σημείωση επί του τιμολογίου γίνεται επί του τιμολογίου διάθεσης των εν λόγω υλικών φορέων και τεχνικών μέσων και αναφέρει ότι στην τιμή διάθεσης περιλαμβάνεται και η υπολογισθείσα επί της ανωτέρω αξίας αμοιβή της παραγράφου 3. Η αμοιβή καθίσταται απαιτητή τρεις (3) μήνες από την εισαγωγή.
9. Όταν στην ίδια κατηγορία ή υποκατηγορία δικαιούχων υπάρχουν περισσότεροι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης και η συμφωνία για τη μεταξύ τους κατανομή του ποσοστού της εύλογης αμοιβής δεν έχει επιτευχθεί μέχρι την 1η Απριλίου εκάστου έτους, η κατανομή των ποσοστών της εύλογης αυτής αμοιβής στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης της κάθε κατηγορίας ή υποκατηγορίας δικαιούχων, ο τρόπος είσπραξης και καταβολής, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια καθορίζεται με απόφαση του ΟΠΙ. Η απόφαση του ΟΠΙ διαμορφώνεται σύμφωνα με τις απόψεις των ενδιαφερόμενων οργανισμών συλλογικής διαχείρισης την καλή πίστη, τα συναλλακτικά ήθη και τις ακολουθούμενες πρακτικές σε διεθνές και κοινοτικό επίπεδο. Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης που δεν συμφωνούν με την απόφαση του ΟΠΙ, μπορούν να ζητήσουν από το Μονομελές Πρωτοδικείο δικάζον κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων να καθορίσει άλλη κατανομή, οι οφειλέτες όμως υποχρεούνται να καταβάλουν στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης την εύλογη αμοιβή με βάση την απόφαση του ΟΠΙ. Η καταβολή αυτή συνεπάγεται την εξόφληση και ελευθέρωσή τους.
10. Αλλοδαπές, μη εγκατεστημένες στην Ελλάδα εταιρείες, που έχουν ειδικώς αδειοδοτηθεί σύμφωνα με την παρ. 4α του άρθρου 29 του Τελωνειακού Κώδικα (ν. 2960/2001, Α’ 265), όπως αυτή εισήχθη με το ν. 4132/2013 (Α’ 59) και την υπουργική απόφαση ΠΟΛ.1126/12.6.2013 (Β’ 1420), δεν είναι υπόχρεες για την καταβολή της ανωτέρω εύλογης αμοιβής για τα προϊόντα που εισάγουν υπό το καθεστώς αναστολής καταβολής του οφειλόμενου Φ.Π.Α. Η οφειλόμενη στους δικαιούχους εύλογη αμοιβή καταβάλλεται από τον πρώτο εγκατεστημένο στο εσωτερικό της χώρας αγοραστή που αποκτά τα προϊόντα από τις αδειοδοτηθείσες σύμφωνα με την παρ. 4α του άρθρου 29 του Τελωνειακού Κώδικα αλλοδαπές εταιρείες, προκειμένου να τα διαθέσει στο εσωτερικό της χώρας και σημειώνεται ως ποσοστό και ποσό στο φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται από τις ανωτέρω εταιρείες κατά την παράδοση των ανωτέρω προϊόντων στο εσωτερικό της χώρας και εισπράττεται από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, όπως στο παρόν άρθρο ορίζεται. Οι ανωτέρω εταιρείες υποχρεούνται να γνωστοποιούν στους δικαιούχους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης τα στοιχεία των παραδόσεών τους στο εσωτερικό της χώρας, με πλήρη στοιχεία αγοραστή, ποσότητας, αξίας, κωδικού είδους, ημερομηνία αγοράς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί απαραίτητο για την είσπραξη της αμοιβής, με τριμηνιαίες καταστάσεις, σύμφωνα με την παράγραφο 8. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού μπορεί να ρυθμίζονται λεπτομέρειες που αφορούν στην εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.
11. Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης οφείλουν να προβλέπουν και να αναρτούν στον ιστότοπό τους σύντομη και αποτελεσματική διαδικασία επιστροφής της εύλογης αμοιβής, την οποία έχουν εισπράξει επί των τεχνικών μέσων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, εφόσον υποβάλλεται αίτηση από επιχείρηση ή επαγγελματία και ο αιτών αποδεικνύει ότι τα μέσα αυτά προδήλως προορίζονται για χρήσεις άλλες από την αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση. Αίτημα επιστροφής υποβάλλεται μόνο από επιχείρηση ή επαγγελματία και όχι από τρίτους εισαγωγείς ή εμπόρους. Η διαδικασία επιστροφής της εύλογης αμοιβής προβλέπει μεταξύ άλλων και σε ποιόν οργανισμό συλλογικής διαχείρισης θα υποβάλλεται η αίτηση για καθεμία από τις περιπτώσεις α’ έως γ’ της παραγράφου 3.».

2. Με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου οι διατάξεις της παραγράφου 1 ισχύουν αναδρομικά από τη θέση σε ισχύ του ν. 4481/2017 (Α’ 100). Για τις κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος εκκρεμείς δίκες που αφορούν στο α. 18 του ν. 2121/1993 και έως την έκδοση αμετάκλητης απόφασης, συνεχίζει να ισχύει το άρθρο 18 του ν. 2121/1993, όπως ίσχυε μέχρι την τροποποίησή του με την παράγραφο 1.

Πηγή: Taxheaven